Sultan I. Selim (Yavuz Sultan Selim) Camii

Sultan I. Selim (Yavuz Sultan Selim) Camii hakkında Seyahatname'de yer alan bilgi:

Aziz babasının nur dolu mezarının yakınında babasının adıyla 927 [1521] senesinde başladı ve 933 [1527] yılında tamamladı.

Bu cami İstanbul içinde Haliç'e bakan yüksek bir tepe üzerinde ibret verici yüksek bir camidir. Ancak diğer camiler gibi cami içinde yüksek sütunlardan bir eser yoktur.

Hemen dört duvar üzere yüksek kubbelerdir ki hendese ilmine sahip olan ustalar gelip seyredip "Koca Mimar Sinan maharetini göstermiş" diye dudaklarını ısırıp hayran olurlar.

Gerçekten dört duvar üzere göklerin altında böyle bir seyre değer kubbe yapılmamıştır. Bütün mühendisler bakıp hayran olurlar. Yapı ustası arşını ile ölçüp [43a] Ayasofya kubbesinin yuvarlak çevresinden birer karış geniş yapılmıştır diye anlatır ve tanımlarlar.

Gerçekten gök kubbeye denk eşsiz mavi bir kubbedir. Lakin Ayasofya kubbesi bu kadar yüksek değildir. Boyu 58 arşın yüksektir. Daha yüksek yapılmamasının aslı, zemini gayet yüksek dağın üzerine yapılmıştır ve avlusunun sağ tarafında kefere zamanı su sarnıcı çok derin bir sarnıç vardır ve yine avlunun kuzeyi tarafında kırk merdiven adıyla bilinen elli dört basamak bir merdiven ile inilir bir uçurum yerdir.

Bu iki uçurum ortasındaki tepe üzere bu cami yapıldığından depremden emin ve korunması için sonunu düşünen sanatkar Mimar Sinan camii alçak edip dört duvar üzere inşa etti.

Bu camiin uzunluğu ve genişliği ( ---) ayaktır. Müezzin mahfili sağ taraf duvarına bitişik (---) sütun mermer üzeredir ve minberi ve mihrabı beyaz mermerden sade-kar mihraptır. Üzerinde (---) olunmuştur ve camiin solunda (---) sütun üzere bir hünkar mabedhanesi vardır. Bunda da İbrahim Han altınlı kafesler inşa etmiştir. Kubbe etrafında mübarek, gecelerde kandiller asacak bir kat tabaka vardır ve nice bin asılacak avizeler ile süslenmiş bir camidir. Bunlardan başka cami içinde bir alamet yoktur. Mihrap tarafındaki pencerelerin önünde Selim Han'ın nurlu türbesi bir İrem bağı içinde bülbüllerin feryadının yanık sesleri duyulur bir altıgen kubbedir. Bu camiin üç kapısı vardır ama kıble kapısı daima açıktır.

Bu camiin sağında ve solunda camie bitişik yolcu misafirhaneleri vardır. Sağ ve solunda birer şerefeli iki adet minareleri de diğer minareler gibi yüksek değillerdir. Boyları (---) basamak merdivendir. Avlusu beyaz ham mermer ile döşeli üç kapılı ve dört tarafında yan sofaları üzere ( ---) çeşit çeşit sütun üzere hurde ( ---) adet kanatlardır, ( ---) adet pencerelerdir ve ( ---) adet camlardır.

Avlunun ortasında bir abdest havuzu ve fıskiyeleri daima havalanıp Müslüman cemaat abdest yenilerler. Hayat suyundan nişan verir bir tatlı suyu vardır. Bu havuz üzerine de IV. Murad Han sekiz sütun üzere bir sivri kubbe yapmıştır. Havuz çevresinde dört servi ağacı vardır. Bu avlunun dışındaki büyük bir avlu türlü türlü ağaçlarla süslenmiştir.

Üç kapısı vardır. Kıblesinde Türbekapısı, batıda Çarşıkapısı, kuzeyinde Kırkmerdivenkapısı.

Çarşıkapısı dibinde Çukurbostan'a bakan büyük bir kubbe sıbyan mektebi, bir imareti, alim ve suhtelere aşevi ve bir misafirhane vardır. Ancak hamam bu daireden 300 adım uzaktır vesselam.

Başka medrese ve hastahane gibi yapılar yoktur.